علامۀ ‌طباطبائی (ره)  می‌فرماید: خداوند در قرآن به چیزهایی قسم خورده است تا به ما بفهماند این ‏ها مهم هستند. بیشترین قسم‌های خدا در قرآن به «وقت» است. معلوم می‌شود گران ‏ترین گوهر در این عالم، وقت است. خداوند در قرآن به اجزای وقت: صبح، چاشت، ظهر، عصر، روز و سَحَر قسم خورده است؛ برای مثال: «وَ اللَّيْلِ» و «وَ الضُّحَى». همین گوهری که ما به رایگان از دست می‌دهیم. در روایت آمده: هر روز صبح، فرشته‌ای نزد ما می‌آید و می‌گوید: امروز یک روز تازه است؛ مواظب باش آن را بیهوده از دست ندهی.

 نماز به ‏گونه ‏ای طراحی شده است که با وقت آمیخته است. قرآن می‌فرماید: ﴿إِنَّ الصَّلاَةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَّوْقُوتًا﴾؛(نماز بر مؤمنان در وقت های معين واجب گشته است)

روایت شده: «الدُّنْیَا سَاعَةٌ فَاجْعَلْهَا طَاعَة»؛(دنیا ساعتی بیش نیست؛ آن را در مسیر طاعت خدا به کار ببرد).

نمازِ پیش از وقت باطل است؛‌ اولِ وقت بهترین است و با تأخیر، ثوابش کم می‌شود؛ البته پیش از وقت نماز خواندن، گناه دارد؛ هر چند ما در نماز یا شکر خدا را می‌گوییم یا خدا را ستایش می‌کنیم و یا از خدا چیزی می‌خواهیم؛ از همین‏جا به ‏دست می‏ آید که پدیدۀ ‌وقت، اهمیّت فراوانی دارد

پیام اول: «وقت» برای نمازگزار، دست‏ کم دو پیام دارد؛ پیام اولش برنامه‏ ریزی است. مسلمان‌ها! بی‌نظم و بی‌انضباط نباشید و ‌برای همۀ نیازهایتان برنامه‌ریزی کنید.

سفارش امام هفتم (علیه السلام)  به تقسیم اوقات زندگی

 امام کاظم (علیه السلام)  فرمودند:

وقتِ خودتان را به چهار بخش تقسیم کنید: قسمتی برای خدا، قسمتی برای کار، قسمتی برای دید و بازدید و رفت‏ و‏آمد با افراد مطمئن و قسمتی هم برای تفریحات حلال و سالم..

پیام مهّم وقت نماز، برنامه‏ ریزی است. یهودی‌ها و مسیحی‌ها در طی این هزار و چند صد سال، فهمیدند مسلمان‌ها برنامه دارند.

چرا علم نجوم در بین مسلمان‌ها پیشرفتِ پرشتابی داشت؟ به جهت دو مسئلۀ فقهی؛ یکی وقت نماز و دیگری قبلۀ نماز که در علم نجوم کاربرد دارد.

از آن‏جا که وقت برای مسلمان‌ها مهم بود، شبانه‏ روز را به چند ساعت و دقیقه تقسیم کردند.

پیام دوم: پیام دوم وقت نماز، مسئلۀ توجه به آیات الهی است. «وقت» با آیات الهی‏ ای چون: خورشید، ماه، روز، شب، طلوع و غروب ترکیب شده است. متأسفانه از وقتی که رادیو و تلویزیون درکانون توجه قرار گرفتند، برخی از نمازگزاران کمتر توجهی به زیبایی‌های آیات الهی دارند. اسلام خواسته هر روز چند بار مردم به طبیعت، آسمان، خورشید و به طلوع و غروب نگاه کنند.

آغاز وقتِ نماز صبح فجرِ صادق است. «فجر» یعنی سپیده و «صادق» یعنی راستگو. معنایش این است که سپیدۀ کاذبی نیز وجود دارد. حدود بیست دقیقه پیش از اذان صبح، روشنایی عمودی در سمتِ مشرق پدیدار می‌شود. آن هم خیلی زیباست، ولی هنوز وقتِ نماز صبح نرسیده است. شب‏ زنده‏ داران در آن وقت نماز شب می‌خوانند. بعد از سپیدۀ کاذب، سپیدی افقی، پهنۀ افق را پر می‌کند. اصلاً تماشا نمی‌کنیم، چون همۀ ما در آن هنگام خواب هستیم. اسلام می‏گوید: از خواب برخیزید و این شگفتی‌های هستی را نظاره کنید و ببینید این ستاره‌ها و سیاره‌ها با چه نظمی حرکت می‌کنند. دربارۀ این موضوعات تفکر و تأمل کنید که: سازنده کیست؟ طراح کیست؟ نقاش کیست؟ ما در این میان چه‏ کاره هستیم؟

وقتِ نماز ظهر، تمام شدن سایۀ خورشید است. در مناطقی مثل منطقه‌ای که ما هستیم، سایۀ شاخص به کمترین حدش می‌رسد، ولی هیچ‏گاه تمام نمی‏شود. بچه‌های ما باید این پدیده را ببینند. از طرف خورشید نوری بر شاخص می‌تابد و در این طرفِ شاخص، سایه ایجاد می‏شود که اوایل صبح سایه طولانی است. سپس به‏ تدریج کم می‌شود و به کمترین حدش می‌رسد؛ آن‏گاه سایه طرف دیگر شاخص می‏رود. در این هنگام، وقت نماز ظهر رسیده است. نگاه کنید چه نظم و دقّتی  در حرکت زمین و خوشید برقرار است.

اکنون دانشمندان پیش‏گویی می‌کنند که نود سال دیگر ـ مثلاً ـ در چه روز و در چه دقیقه و در چه ثانیه‌ای سال تحویل خواهد بود. این نظم، حاکم بر هستی است. نمازگزار باید به غروب آفتاب، مغرب،‌ نصف شب و... توجه کند.

امامانِ ما به وقت نماز، خیلی حساس بودند. مردمِ ما فقط به هلال ماه رمضان حساس هستند، اما ائمه (علیهم السلام)  به هلال هر دوازده ماهِ سال، حساس بودند. ایشان حتی دعاهای فراوانی را در این زمینه به ما آموزش دادند. برای مثال، ایشان دعاهایی دربارۀ دیدن هلال ما، انشا فرمودند و ما را به خواندن آن سفارش کردند.

یکی از نماز‌هایی که واجب است،‌ نمازِ آیات است. ماه، خورشید، باد، رگبار و طوفان‌ و... آیات خدا هستند؛ البته در زمان جاهلیت مردم فکر می‏ پنداشتند این‏ها خدایان هستند. وقتی حوادثی مثل کسوف و خسوف پیش بیاید، وضو بگیرید و در پیشگاه آفریدگار ماه و خورشید، نه در پیشگاه خود خورشید، به نماز بایستید.